Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh chuẩn, tránh nhiễm trùng

Trẻ sơ sinh lúc mới sinh ra đời cần được chăm sóc cẩn thận và chu đáo, vì lúc này thân thể trẻ còn non yếu, chưa đủ sức đề kháng. Ngoài việc cho trẻ bú mẹ, vệ sinh thân thể đúng cách thì việc chăm sóc rốn cho trẻ là vô cùng quan trọng. Vậy vì sao chăm sóc rốn trẻ sơ sinh đúng cách lại quan trọng? Và cách chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh đúng cách? Bài viết dưới đây sẽ trả lời cho các bậc phụ huynh.

1. Vì sao phải chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh đúng cách?

Nhiễm trùng sản hậu vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật và tử vong ở trẻ sơ sinh trên toàn toàn cầu. Một tỉ lệ cao các trường hợp nhiễm trùng này có thể là do vi khuẩn xâm nhập vào rốn. Lúc mang thai, dây rốn là tuyến đường duy nhất đưa oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ sang con tới gan. Đây cũng là cách để mang những chất cặn bã đi xa của nhỏ.

Lúc nhỏ chào đời, lúc nhỏ đã có thể tự thở, ăn uống và bài xuất được thì dây rốn cũng được cắt đi. Lúc này, cuống rốn là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn tăng trưởng và cũng có thể gây hại cho nhỏ. [1]

• Lúc mới sinh, thân thể nhỏ còn non yếu nên khả năng bị nhiễm trùng rất cao, đặc thù là nhiễm trùng rốn nếu ko được chăm sóc đúng cách. Nhiễm trùng rốn là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm, tăng tỉ lệ tử vong sau sinh ở trẻ.
• Trong vòng thời kì dây rốn được cắt bỏ và lành lại, kéo dài khoảng 7 ngày sau lúc sinh. Trong thời kì này, việc vết thương hở xúc tiếp với môi trường xung quanh, qua trung gian tế bào thực bào và nhiễm trùng đều có thể gây nguy cơ mắc bệnh và nhiễm trùng cho trẻ.
• Tác nhân gây bệnh phổ thông nhất trong những trường hợp này là tụ cầu vàng, sau đó là vi khuẩn kỵ khí có thể nguy hiểm tới tính mệnh ở trẻ sơ sinh.
• Lúc rốn ko được chăm sóc đúng cách, nhỏ có thể bị chảy máu, nổi u hạt, cuống rốn chậm rụng và tiết mủ.

Vì vậy, rốn của trẻ sơ sinh cần được chăm sóc đúng cách, tránh nguy cơ nhiễm trùng rốn.

2. Nguyên tắc chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh

Thông thường, với những mẹ sinh thường thì ko có rủi ro gì, chị em chỉ ở nhà hộ sinh 2 – 3 ngày và được thầy thuốc cho xuất viện về nhà tự theo dõi.

Đối với các bà mẹ tạm cư tại các cơ sở y tế, việc chăm sóc rốn chủ yếu do thầy thuốc và y tá thực hiện. Lúc mẹ và nhỏ về nhà, việc chăm sóc, theo dõi để phát hiện những thất thường của rốn do mẹ hoặc người thân của nhỏ thực hiện.

Nếu các mẹ chưa biết cách chăm sóc rốn, các mẹ có thể nhờ viên chức y tế tới tận nhà hướng dẫn.

Chăm sóc rốn cho nhỏ sơ sinh rất đơn giản: tắm, lau, chăm sóc nhỏ là công việc hàng ngày nhưng cần phải giữ rốn khô, thoáng và sạch sẽ.

2.1. Quy tắc 1: Giữ rốn sạch sẽ

Để tránh bị kích ứng hoặc nhiễm trùng, cách chăm sóc rốn tốt nhất là giữ cho chúng sạch sẽ và khô ráo cho tới lúc chúng tự rụng.

2.2. Quy tắc 2: Giữ cho rốn của trẻ sơ sinh khô ráo

Cha mẹ cũng ko cần vệ sinh rốn quá nhiều. Thay vào đó, tránh làm ô nhiễm rốn. Giữ rốn khô ráo là cách tốt nhất để đẩy nhanh quá trình liền sẹo và rụng một cách tự nhiên.

2.3. Quy tắc 3: Giữ cho dây rốn của trẻ sơ sinh mở

• Tránh cho nhỏ tắm tương tự sẽ làm ướt rốn, nước tắm có thể ko đảm bảo vệ sinh khiến rốn bị nhiễm trùng. Lúc dây rốn rụng, có thể nhúng em nhỏ vào bồn.
• Ko che rốn bằng tã. Nếu rốn còn tươi thì băng bằng gạc mỏng, nếu khô thì ko băng để hở. Lúc cuống rốn khô nên để hở, để chân rốn xúc tiếp với ko khí giúp cuống rốn rụng và nhanh lành hơn.

2.4. Đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất

Gọi cho thầy thuốc của con bạn nếu rốn vẫn chưa rụng trong 2 tháng hoặc nếu rốn có:

• Tiết dịch có mùi hôi
• Rốn đỏ
• Nhỏ có tín hiệu đau lúc bạn chạm vào nó hoặc vùng da xung quanh
• Chảy máu

3. Thứ tự chăm sóc rốn trẻ sơ sinh chuẩn

3.1. Vệ sinh cho trẻ sơ sinh Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh

• Nếu vùng rốn bị ướt, hãy nhẹ nhõm lau khô bằng khăn sạch cho nhỏ. Bạn có thể thử dùng tăm bông, nhưng tránh quá mạnh hoặc chà xát vào rốn.
• Gấp phần trên của tã xuống để tránh xúc tiếp trực tiếp với phần đáy của rốn. Một số loại tã được thiết kế với một dải băng nhỏ để ngăn tã cọ xát vào cuống tã.
• Lúc rốn lành, bạn có thể dùng quần áo cotton cho nhỏ. Mẹ kéo nhẹ quần áo qua rốn, tránh mặc quần áo quá chật, nghẹt thở.

Để tắm cho trẻ sơ sinh vẫn còn dây rốn:

• Trải khăn khô và sạch trên sàn ở nơi ấm áp trong nhà.
• Cởi quần áo cho nhỏ và đặt nhỏ lên khăn.
• Làm ướt kỹ một chiếc khăn sạch dành cho em nhỏ
• Lau người trẻ nhẹ nhõm, tránh vùng rốn.
• Tập trung vào các nếp gấp ở cổ và nách, nơi sữa hoặc sữa công thức thường rơi xuống.
• Để da trẻ khô càng lâu càng tốt, sau đó vỗ nhẹ cho khô.
• Cho nhỏ mặc quần áo cotton sạch, ko quá chật cũng ko quá lỏng.

Ghi chú

• Sau lúc gốc cây rụng đi, bạn có thể cho nhỏ tắm đúng cách. Bạn ko cần phải làm sạch rốn nhiều hơn hoặc ít hơn phần còn lại của thân thể nhỏ.
• Bạn có thể dùng góc khăn để lau vùng rốn nhưng ko nên dùng xà phòng hoặc kỳ cọ quá mạnh.
• Nếu rốn vẫn còn giống vết thương hở sau lúc dây rốn rụng đi, hãy tránh chà xát cho tới lúc nó lành hẳn.

3.2. Vệ sinh rốn ngay lúc trẻ sinh ra, dây rốn chưa rụng.

Sẵn sàng một số dụng cụ để chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh như:

• Cồn 70 độ
• Bông vô trùng
• Gạc vô trùng.

Tất cả những thứ này đều có bán tại các quầy thuốc.

Các bước chăm sóc rốn trẻ sơ sinh chuẩn (theo hướng dẫn của Bệnh viện Bạch Mai)

• Trước lúc vệ sinh rốn cho trẻ, bạn cần rửa sạch tay bằng xà phòng.
• Lau khô tay bằng khăn sạch hoặc để khô tự nhiên Tháo băng, gạc, phơi rốn
• Quan sát rốn, vùng da quanh rốn xem có mủ, máu, tấy đỏ, có mùi hôi ko?
• Dùng bông tẩm cồn: 1 cái lau từ chân rốn lên trên rốn, 1 cái lau quanh rốn, nơi xúc tiếp với da bụng, sau đó lau vùng da quanh rốn.
• Lau hai lần, để cồn khô tự nhiên
• Sau đó thay một miếng gạc mới, đặt lên rốn rồi kéo cuống rốn mới lên. Lúc rốn chưa rụng thì vệ sinh tương tự ngày 1-2 lần.
• Quấn tã dưới rốn để tã khô và dễ rụng.

Chú ý kiến

• Ko bôi bất kỳ thứ gì lên rốn ngoài thuốc sát trùng rốn
• Lúc cuống rốn khô nên để hở, để chân rốn xúc tiếp với ko khí giúp cuống rốn nhanh lành. Quấn tã dưới rốn, sau lúc trẻ đi ngoài, tiểu tiện cần thay tã ngay.
• Tránh cho nhỏ vào bồn tắm vì sẽ làm ướt rốn, nước tắm ko đảm bảo vệ sinh sẽ khiến rốn bị nhiễm trùng. Dùng khăn mềm nhỏ lau người trẻ, sau lúc lau người cho trẻ, dùng tăm bông lau chân rốn cho trẻ.
• Tránh chạm trực tiếp vào dây rốn của trẻ nếu ko cần thiết
• Cần tiếp tục chăm sóc sau lúc rốn đã rụng cho tới lúc rốn khô và ko còn tiết dịch.

3.3. Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh sau lúc rốn trẻ sơ sinh rụng

Lúc rốn rụng, các mạch máu đóng lại về mặt tính năng, nhưng về mặt phẫu thuật, chúng vẫn mở cho tới 15-20 ngày sau lúc sinh. Sau lúc cuống rốn rụng tiếp tục chăm sóc cho tới lúc cuống rốn khô.

Trong thời kỳ rụng lông, các mạch máu ở rốn sẽ là điểm xâm nhập của vi trùng gây bệnh. Vì vậy, lúc rốn đã rụng, vẫn nên giữ vệ sinh rốn bằng cồn, sau đó đắp gạc mỏng lên rốn, giữ nguyên vị trí trên da trẻ cho tới lúc rốn khô hẳn.

Tiết kiệm ý kiến:

• Trường hợp thấy rốn chảy mủ hoặc chảy máu, có mùi hôi, cần dùng nước ôxy già rửa sạch, đợi khô rồi đắp gạc mỏng lên. Làm điều này 3 lần / ngày.
• Nếu thấy rốn tấy đỏ, sưng tấy, chảy dịch, có mủ hoặc vẫn còn ướt sau lúc rụng, rốn có mùi hôi, trẻ sốt, bỏ bú thì cần đưa trẻ tới bệnh viện. điều trị kịp thời.

4. Nhỏ có thể bị tình trạng gì lúc chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh ko đúng cách?

4.1. Nhiễm trùng rốn

Tín hiệu nhiễm trùng:

• Rốn của nhỏ sưng đỏ.
• Rốn trẻ sơ sinh tiết nhiều dịch nhất là dịch có mùi hôi.
• Ấn vào vùng quanh rốn của trẻ hay quấy khóc.
• Vùng da quanh rốn tấy đỏ.
• Rốn chảy máu.
• Rốn chậm lại sau 3 tuần.

Ngoài ra, một số tín hiệu đi kèm khác như: trẻ sốt cao trên 38 độ C, trẻ thở nhanh (nhịp thở trên 60 lần / phút), trẻ vàng da …

Tùy theo mức độ nhưng cho kháng sinh toàn thân (nếu có nhiễm trùng mạch máu rốn)

4.2. Chảy máu rốn

Thường xảy ra trong những ngày đầu lúc cuống rốn còn tươi hoặc lúc rụng rốn, nếu cuống rốn còn tươi thì nên buộc lại bằng chỉ vô trùng, nếu rốn rụng thì phải lau sạch. bằng dung dịch sát trùng và băng lại bằng gạc vô trùng.

4.3. Lõi dây rốn hiện nay (chồi dây rốn)

Chấm nitrat bạc hàng ngày hoặc đốt điện nếu lõi rốn lớn

4.4. Chảy máu cuống rốn kéo dài

Nếu rốn chảy nhiều máu và lâu ngày, đây có thể là tín hiệu của rối loạn đông máu.

4.5. U hạt rốn

Nếu thấy rốn chảy mủ vàng kéo dài, ko có tín hiệu sưng, nóng, đỏ, trẻ ko sốt thì rất có thể trẻ bị u hạt rốn.

5. Lúc nào cần đưa trẻ tới cơ sở y tế?

Rốn thường rụng trong vòng 1-3 tuần sau lúc sinh. Nói chuyện với thầy thuốc của nhỏ nếu dây rốn vẫn chưa rụng trong vòng ba tuần, vì đây có thể là tín hiệu của một tình trạng bệnh lý tiềm tàng.

• Nếu có mủ, chảy máu, sưng tấy hoặc đổi màu ở cuống, hãy gọi cho thầy thuốc của bạn ngay ngay lập tức.
• Lúc cuống rốn đã lành hẳn, cuống rốn sẽ tự rụng một cách dễ dàng.
• Sau lúc dây rốn rụng đi, ko bao lâu nữa rốn sẽ giống người lớn. Có thể còn một ít máu hoặc vảy tiết.

Ghi chú: Ko bao giờ lấy dây rốn hoặc cuống rốn của trẻ sơ sinh vì điều này có thể gây nhiễm trùng hoặc kích ứng vùng này.

Lúc nhận thấy trẻ có những tín hiệu trên, cha mẹ cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để khám và điều trị sớm, tránh những biến chứng nguy hiểm cho trẻ.

Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh đúng cách giúp nhỏ tránh được nguy cơ nhiễm trùng rốn, từ đó giảm nguy cơ nhiễm trùng huyết nguy hiểm tới tính mệnh. Trong quá trình chăm sóc rốn cho trẻ, cha mẹ cần thường xuyên rà soát để phát hiện những tín hiệu thất thường và kịp thời đưa trẻ tới ngay cơ sở y tế.

Mọi thông tin cụ thể về sức khỏe vui lòng liên hệ HOTLINE: 1900 9482 hoặc 09 6762 9482

Dược sĩ Hương Giang tốt nghiệp Đại học Y Dược Thái Bình, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhi khoa, đặc thù là các chuyên khoa tiêu hóa, dinh dưỡng, da liễu nhi. Ngày nay, Dược sĩ Hương Giang đang giữ vị trí tư vấn tại Imiale Việt Nam.