7 nguyên tắc bảo quản sữa mẹ đúng cách

Việc bảo quản sữa mẹ đúng cách sẽ góp phần giúp lưu trữ sữa được lâu hơn và tránh vi khuẩn xâm nhập gây hỏng sữa. Vậy mẹ nên bảo quản và rã đông như thế nào cho đúng chuẩn? Cùng đọc bài viết dưới đây để biết thêm thông tin nhé!

1. Đặc điểm và thành phần dinh dưỡng có trong sữa mẹ

1.1. Đặc điểm sữa mẹ

Sữa mẹ có tới 90% là nước. Ở tuần đầu sau lúc sinh, sữa mẹ luôn chuyển đổi công thức để thích hợp nhu cầu dinh dưỡng của trẻ trong thời đoạn tăng trưởng và thường có đặc điểm sau:

• Sữa non: được tiết ra trong 2-4 ngày đầu sau lúc sinh, sữa thường có màu vàng nhạt hoặc trong, đặc dính, rất giàu dinh dưỡng và các kháng thể, chứa nhiều đạm hơn sữa trưởng thành.
• Sữa chuyển tiếp khoảng 5-14 ngày sau lúc sinh, thành phần dinh dưỡng trong thời đoạn này tương tự với sữa trưởng thành và số lượng sữa cũng tăng lên.
• Sữa trưởng thành xuất hiện từ ngày thứ 14 trở đi, lượng sữa thân thể mẹ tiết ra sẽ tiếp tục tăng, đổi màu trắng và loãng hơn.

Sữa mẹ có thể thay đổi trong một số trường hợp như: 

•  Sau những lần cho con bú:

• • Sữa đầu bữa: tiết ra đầu bữa bú của trẻ, thường có màu xanh, số lượng nhiều hỗ trợ nhiều đạm, đường, nước và chất dinh dưỡng khác.
  • Sữa cuối bữa: tiết ra cuối bữa của trẻ, thường có màu trắng do chứa nhiều chất mập hơn

• Thay đổi thời tiết: thời tiết nóng thì sữa mẹ tiết ra nhiều hơn
• Theo giới tính của trẻ: nếu là nhỏ trai thì sữa mẹ có năng lượng hơn 25% so với nhỏ gái

1.2. Thành phần sữa mẹ

Các thành phần dinh dưỡng có trong sữa mẹ như: chất mập, đạm, carbohydrate, kháng thể thụ động, các vitamin và khoáng vật, men và hormone, casein, sắt, DHA,….

2. Nguyên tắc sẵn sàng trước lúc vắt sữa

Trước lúc vắt sữa mẹ nên đảm bảo các nguyên tắc dưới đây để đảm bảo chất lượng sữa tốt nhất ko bị nhiễm khuẩn và giúp mẹ dễ dàng vắt sữa hơn:

2.1. Rửa tay trước lúc thực hiện các thao tác

Trước lúc vắt sữa, mẹ nên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước, nếu ko có xà phòng và nước có thể dùng cồn chứa ít nhất 60% cồn. Mẹ nên dùng khăn mềm sạch lau qua bầu vú trước lúc vắt.

2.2. Vệ sinh dụng cụ hút sữa

Mẹ có thể vắt sữa bằng tay hay sử dụng máy hút bằng tay hoặc bằng điện. Nếu sử dụng máy hút sữa, hãy rà soát bộ máy hút sữa và ống bơm đảm bảo độ sạch sẽ. Hãy vứt bỏ ngay và thay thế các ống hút bị mốc. Nếu sử dụng máy hút sữa bằng điện hãy lau sạch mặt đồng hồ, công tắc nguồn và mặt trên của máy bằng khăn lau khử trùng.

2.3. Sẵn sàng đồ vật đựng sữa

Mẹ sẵn sàng túi trữ hoặc hộp đựng thực phẩm sạch có nắp đậy kín bằng thủy tinh hoặc nhựa để đựng sữa mẹ đã vắt ra. Mẹ nên tránh các chai có ký hiệu số 7, biểu tượng này cho thấy hộp chứa có thể được làm bằng nhựa BPA. Đây là nhựa chứa nhiều chất độc hại gây tác động tới sự tăng trưởng của trẻ nhỏ.

Và mẹ nên xem xét tuyệt đối ko bảo quản sữa mẹ trong các loại chai dùng 1 lần hoặc túi bóng thông thường để đựng sữa mẹ cho trẻ 

2.4. Sẵn sàng nhãn dán

Sử dụng nhãn và mực ko thấm nước, dán nhãn cho mỗi bình ghi ngày và giờ vắt sữa. Nếu tích sữa chung với người khác hãy thêm tên nhỏ vào kế bên việc lấy sữa để tránh lấy nhầm sữa cho trẻ. Việc thêm nhãn vào các bịch sữa để tiện cho việc rà soát hạn sử dụng hạn chế dùng sữa hết hạn cho trẻ.

3. Nguyên tắc bảo quản sữa mẹ sau lúc vắt

Trong một số trường hợp trẻ đẻ non tháng ko bú được, mẹ quá nhiều sữa trẻ ko bú kịp, mẹ phải đi làm,… để trẻ vẫn bú được sữa mẹ thì giải pháp tốt nhất là vắt sữa ra. Vậy câu hỏi đặt ra: sữa mẹ vắt ra để ngoài được bao lâu? Do sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tự nhiên, ko chất bảo quản. Nên để lâu ngoài ko khí rất dễ bị biến chất và mất chất, lúc trẻ uống vào có thể rối loạn đường tiêu hóa.

Chính vì vậy, để sữa mẹ sau lúc vắt vẫn còn thơm ngon, chất lượng tốt thì mẹ cần phải nắm rõ các cách bảo quản sữa mẹ mới vắt hoặc bơm như sau:

Nguyên tắc 1: Ko nên đổ đầy sữa vào bình

Ko nên đổ đầy sữa vào bình vì sữa mẹ là chất lỏng lúc đông lại sẽ giãn nở ra. Do đó, lúc đổ đầy bình sữa hoặc túi đựng sữa lúc cho bảo quản sữa rất dễ bị tràn ra dẫn tới sữa nhanh hỏng hơn.

Vì vậy, mỗi bình sữa chỉ nên chứa 60-120ml, với lượng vừa đủ cho 1 lần trẻ bú đồng thời cũng tránh được tình trạng lãng phí. Không những thế lưu trữ lượng sữa với lượng nhỏ sẽ giúp sữa nhanh đông lạnh hơn rút ngắn được thời kì rã đông sữa mẹ.

Nguyên tắc 2: Làm lạnh sữa càng sớm càng tốt

Sau lúc vắt xong sữa mẹ để ngoài được bao lâu? Với sữa để ở nhiệt độ phòng mức nhiệt khoảng 25 độ C chỉ để được tối đa là 6 giờ. Còn nhiệt độ cao hơn sữa chỉ được sử dụng tối đa 1 giờ. Do vậy, mẹ nên làm lạnh ngay sau lúc vắt để sữa được bảo quản tốt hơn và đảm bảo các chất dinh dưỡng có trong sữa ko bị mất đi quá nhiều.

Nguyên tắc 3: Ko bảo quản sữa ở cánh cửa tủ lạnh và ngăn đá

Bảo quản sữa mẹ ở cánh cửa tủ lạnh sẽ ko đảm bảo được độ lạnh. Một ngày chỉ cần mở ra và vào vài lần có thể gây hỏng sữa. Do đó, mẹ nên để sữa ở phía trong cùng của ngăn mát tủ lạnh và phía trên cùng của ngăn đá. Điều này sẽ giúp mẹ bảo quản được sữa đúng cách ko lo bị hỏng.

Nguyên tắc 4: Trữ sữa ở nhiệt độ phòng

Sữa mẹ vắt ra để được bao lâu? Ở nhiệt độ phòng 25^oC hoặc thấp hơn thì có thể giữ tốt nhất trong vòng 4-6 giờ. Nếu sữa mẹ để trong phòng ấm hơn thì thời kì trữ và sử dụng tối ưu là 4 giờ. 

Cách bảo quản sữa mẹ ở nhiệt độ phòng:

• Ko được quá 25 độ C, phòng càng mát càng tốt
• Sau lúc vắt sữa xong nên đóng nắp cẩn thận
• Đặt một chiếc khăn lạnh vào nắp hộp sữa để giữ lạnh sữa
• Giữ sữa tránh sức nóng, cửa sổ và ánh nắng trực tiếp.
• Ko nên để sữa ở nhiệt độ cao trên 30 độ C vì đây là điều kiện thuận tiện giúp vi khuẩn tăng trưởng dẫn tới nhanh làm hỏng sữa. 

Nguyên tắc 5: Sử dụng túi chườm mát

Sử dụng túi làm lạnh hoặc đặt vào ngăn mát cách nhiệt với túi đá khô có thể bảo quản sữa mẹ tối đa được 1 ngày. Sau 24 giờ mẹ nên bảo quản lạnh hoặc đông lạnh để có thể bảo quản sữa được lâu hơn. 

Nguyên tắc 6: Tích trữ trong tủ lạnh

Để bảo quản sữa tốt trong tủ lạnh mẹ nên vận dụng xem xét sau:

• Nên để trên cùng ngăn mát và sâu bên trong, ko nên để gần cửa
• Sắp xếp theo trật tự cũ nhất ở bên ngoài và mới nhất ở bên trong và nên đánh số trật tự sử dụng cho trẻ.
• Nhiệt độ càng thấp sữa mẹ bảo quản càng lâu
• Ko hòa chung với sữa mới vắt với sữa đã trữ đông cho trẻ bú

Nguyên tắc 7:Tích trữ trong tủ đông

Tích trữ trong tủ đông là giải pháp để bảo quản sữa mẹ trong thời kì dài có thể lên tới 1 năm. Lúc sử dụng tủ trữ đông thì ko nên để chung với các thực phẩm khác do có thể tác động tới việc bảo quản sữa.

Sữa mẹ sau lúc vắt xong nên để vào túi trữ sữa chuyên dụng hay bằng thủy tinh đã được trần nước sôi vô trùng. Và cần ghi chú tháng ngày để phân biệt sữa cũ hay mới, sữa bao giờ hết hạn dùng. Nên xếp sữa cũ lên trên để dùng trước và sữa mới để xuống dưới dùng sau.

» Xem thêm: [Áp dụng ngay] Méc mẹ 7 cách tăng IQ cho trẻ mỗi ngày

4. Mẹo trữ sữa mẹ được lâu nhưng mà vẫn giữ được thuần chất

Để sữa mẹ vẫn giữ được sữa thuần chất dinh dưỡng, mẹ có thể vận dụng các mẹo dưới đây:

4.1. Luôn tiệt trùng dụng cụ hút sữa, trữ sữa

Vệ sinh là vấn đề hàng đầu trong việc bảo quản sữa mẹ. Vì dụng cụ nhiễm bẩn cũng là tác nhân làm cho các vi khuẩn, vi sinh vật,… sinh sôi làm hỏng sữa mẹ dẫn tới ko bảo quản được sữa

Nếu mẹ vắt sữa bằng tay thì nên rửa tay và vệ sinh đầu vú thật kỹ trước lúc thực hiện các thao tác. Với máy hút sữa và các dụng cụ đựng sữa cần phải rửa sạch và trụng qua nước sôi để ráo nước trước lúc dùng

4.2. Làm lạnh ngay sau lúc vắt

Làm lạnh ngay sau lúc vắt giúp sữa trữ được lâu hơn vì càng để ngoài lâu thì vi khuẩn càng tăng trưởng nhanh. Điều này làm cho chất lượng sữa bị suy giảm, ko đảm bảo chất lượng sữa cho nhỏ.

4.3. Trữ đông đúng cách

Việc trữ đông đúng cách cũng là mẹo giúp mẹ bảo quản được nguyên các chất dinh dưỡng trong sữa mẹ giúp sữa ko bị biến chất. Các mẹo trữ đông như sau:

• Trước lúc trữ đông mẹ nên vệ sinh tay và đồ vật hút sữa cũng như trữ sữa
• Đổ sữa vào bình hoặc túi trữ sữa với lượng vừa đủ cho trẻ uống khoảng 60-120 ml
• Ghi nhãn và xếp theo nguyên tắc sữa nào vắt ra trước thì dùng trước, sữa nào vắt ra sau dùng sau.
• Trong quá trình bảo quản hạn chế mở tủ thường xuyên.

4.4. Lưu trữ sữa ở tủ lạnh riêng

Mẹ có thể sử dụng các tủ lạnh mini riêng để lưu trữ sữa cho trẻ được trong khoảng thời gian dài hơn. Vì để cùng các thực phẩm có thể tăng lần mở tủ ko đảm bảo được xác thực nhiệt độ bảo quản sữa khiến sữa nhanh hỏng hơn. 

5. Cách rã đông sữa mẹ đúng chuẩn an toàn

• Xoành xoạch rã đông sữa mẹ cũ nhất trước. Vì theo thời kì, chất lượng sữa mẹ có thể giảm xuống.
• Một số cách rã đông sữa mẹ đúng chuẩn: 
  • Để sữa mẹ từ ngăn tủ đông xuống ngăn mát qua đêm. Sau lúc sữa đã tan hoàn toàn, mẹ nên lắc nhẹ để lớp váng sữa nhiều chất mập và phần nước sữa hòa tan đều vào nhau. Sau đó mới đem ngâm với nước ấm hoặc đặt dưới vòi nước ấm khoảng 40 độ C tới lúc sữa ấm rồi cho trẻ bú. Ko được để nước ngâm sữa quá nóng vì sẽ làm mất vitamin và khoáng vật có trong sữa mẹ
  • Đối với sữa để trong ngăn mát, mẹ có thể đem ngâm luôn với nước ấm hoặc đặt dưới vòi nước ấm cho tới nhiệt độ thích hợp cho trẻ sử dụng. 
• Ko bao giờ rã đông hoặc hâm nóng sữa mẹ trong lò vi sóng. Vì lò vi sóng có thể phá hủy các chất dinh dưỡng, enzyme và kháng thể tự nhiên có trong sữa mẹ. Ngoài ra, rã đông bằng lò vi sóng sẽ tạo ra các điểm nóng lạnh ko đều dẫn tới làm bỏng mồm của trẻ.
• Sử dụng sữa mẹ trong vòng 24 giờ sau lúc sữa được rã đông hoàn toàn chứ ko phải thời khắc khởi đầu được lấy ra từ tủ đông.
• Sau lúc sữa mẹ được để ở nhiệt độ phòng hoặc làm ấm sau lúc bảo quản trong tủ lạnh hoặc tủ đông, sữa mẹ nên sử dụng trong vòng 2 giờ. Ko bao giờ làm đông lạnh lại sữa lúc sữa đã được rã đông.
• Trong thời kì bảo quản sữa mẹ có thể tách lớp, do vậy nên lắc đều trước lúc cho trẻ uống. Nếu trẻ ko bú hết sữa phần còn lại có thể sử dụng trong 2 giờ tiếp theo, sau khoảng thời kì này nên bỏ sữa và ko được cho trẻ bú.

6. Vệ sinh dụng cụ bơm và bình sữa cho trẻ

Sau lúc vắt sữa xong, mẹ nên thực hiện bảo quản sữa sau đó vệ sinh các dụng cụ bơm và bình sữa cho trẻ đúng nhất để có thể sử dụng cho những lần sau:

• Bước 1: Rửa sạch tay bằng xà phòng và nước trong vòng 20 giây
• Bước 2: Tách tất cả các bộ phận thiết bị vắt sữa và đựng sữa như bình sữa, núm vú, nắp, vòng, van,…
• Bước 3: Rửa sạch có thể bằng nước ấm hay nước lạnh tùy ý
• Bước 4: Rửa sạch các đồ vật cho trẻ ăn bằng chậu nước nóng và thêm xà phòng 
• Bước 5: Rửa sạch các đồ vật cho ăn lại lần nữa
• Bước 6: Để khô trong ko khí
• Bước 7: Vệ sinh chậu rửa và cọ rửa bình sữa cho trẻ

Để loại trừ thêm vi trùng mẹ nên vệ sinh các dụng cụ cho ăn ít nhất 1 lần/ ngày. 

Mẹ có thể dùng thêm các giải pháp sau để đảm bảo vệ sinh hơn:

• Đun sôi: đặt các đồ vật tháo rời vào nồi nước và đun sôi khoảng 5 phút
• Hơi nước: Cho dụng cụ đã tháo rời vào lò vi sóng hoặc hệ thống hơi nước cắm điện và tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất để khử trùng, làm khô và làm mát các dụng cụ.

Lúc vệ sinh xong các dụng cụ nên để khô trong ko khí hoàn toàn trước lúc cất giữ để ngăn ngừa vi trùng và nấm mốc tăng trưởng. Nên để các dụng cụ ở nơi sạch sẽ được bảo vệ như tủ bếp đóng kín chỉ đựng bát đĩa sạch.

7. Sữa mẹ bảo quản được bao lâu

Để trả lời cho câu hỏi: sữa mẹ để được bao lâu? thì tùy vào các cách bảo quản sữa mẹ có thể sử dụng từ vài giờ cho tới hàng tháng, cụ thể:

• Nếu vắt ra để ở nhiệt độ 25 độ C hoặc lạnh hơn ở nhiệt độ phòng có thể bảo quản được 4-6 giờ
• Sữa mẹ để ngăn mát được bao lâu: nếu để nhiệt độ từ 4 độ có thể bảo quản được 4 ngày. 
• Sử dụng túi chườm mát có thể bảo quản tối đa 1 ngày.
• Trong ngăn đá tủ lạnh có thể giữ được 3 tháng.
• Trong tủ đông lạnh chuyên biệt nhỏ hơn -18 độ C dùng được trong vòng 6 tháng là tốt nhất, có thể chấp thu được tối đa 12 tháng.

Kết luận

Việc bảo quản sữa mẹ đúng chuẩn sẽ giữ được chất chất dinh dưỡng nhưng mà ko lo bị biến chất. Nhưng việc cho trẻ bú trực tiếp sẽ tốt hơn vì làm tăng tình cảm gắn kết với con. Kỳ vọng các thông tin trên hữu ích cho người đọc.

» Xem thêm: 12+ Mẹo kích sữa an toàn cho mẹ, sữa đặc về nhanh

Để biết thêm thông tin cụ thể, vui lòng liên hệ với các chuyên gia của chúng tôi theo HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.

Nguồn tham khảo

1. Womenshealth 
2. CDC
3. Verywellhealth

Dược sĩ Hải Yến tốt nghiệp ĐH Dược Hà Nội, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhi khoa, dặc biệt lĩnh vực tiêu hóa, dinh dưỡng, da liễu nhi khoa. Ngày nay Dược sĩ Hải Yến đảm nhiệm vị trí tư vấn tại Imiale Việt Nam.